Bank wiedzy:

Limit pomocy de minimis w spółkach komandytowych

Czy udzielenie pomocy de minimis spółce będącej komplementariuszem w trzech spółkach komandytowych powoduje, że beneficjentem wsparcia jest cała grupa podmiotów?

Poznań, dnia … stycznia 2011 roku

 

 

Opinia prawna

w sprawie możliwości podpisania oświadczenia w sprawie uzyskanej pomocy de minimis

 

 

I. Podstawa zlecenia:

 

Opinia prawna przygotowana na zlecenie spółki X Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

 

II. Cel opinii:

 

Celem opinii jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy w świetle obowiązujących przepisów prawa X Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może, nie narażając się na odpowiedzialność karną, podpisać oświadczenie składane w trakcie procedury uzyskiwania pomocy de minimis.

 

III. Podstawa prawna opinii:

 

  1. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis Dz. Urz. WE L 379/5 z 28.12.2006.

 

  1. Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej tekst jednolity Dz.U.07.59.404, zm. Dz.U.2006.191.1411, zm. Dz.U.2008.93.585.          zm. Dz.U.2010.18.99.

 

  1. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2004 roku, w sprawie szczegółowego obliczania wartości pomocy publicznej udzielanej w różnych formach, Dz.U. 2004.194. 1983, zm. Dz.U. 2006.183.1355., zm. Dz.U. 2009.122.1008.

 

IV. Analiza merytoryczna:

  1. 1.     Opis stanu faktycznego

 

Spółka X Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest stroną umowy o dofinansowanie Nr UDA-POIG…, zawartej w dniu … sierpnia 2009 roku z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości reprezentowaną przez Regionalną Instytucję Finansującą Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Sp. z o.o.

 

W związku z faktem, że pomoc udzielana w ramach działania 8.1 POIG jest pomocą de minimis Instytucja Wdrażająca (Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości za pośrednictwem odpowiednich Regionalnych Instytucji Finansujących) wystawiła spółce w dniu … sierpnia 2009 roku zaświadczenie o udzielonej pomocy de minimis o wartości brutto 811.920,00 złotych.

 

Spółka X Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest komplementariuszem w spółkach komandytowych (X1 Sp. z o.o. spółka komandytowa, X2 Sp. z o.o. spółka komandytowa, X3 Sp. z o.o. spółka komandytowa). Wyżej wymienione spółki komandytowe wystąpiły z wnioskami o dofinansowanie projektów w ramach działania 8.1 POIG. Wnioskowane dofinansowanie zostało przyznane.

 

Pismem z dnia … grudnia 2010 roku, spółka X Sp. z o.o. została poproszona o wypełnienie i podpisanie oświadczenia weryfikującego wysokość przyznanego wsparcia w świetle wyjaśnień zawartych w piśmie UOKiK z dnia … grudnia 2009 roku w przedmiocie stosowania przepisów o pomocy publicznej w zakresie wydawania zaświadczeń o pomocy de minimis. W opinii UOKiK udzielenie pomocy jednej spółce powoduje, że beneficjentem wsparcia jest cała grupa podmiotów (tj. spółka dominująca i spółki zależne).

 

Jak wynika z informacji przekazanych opiniującemu, zaświadczenia zostały wystawione zarówno na spółki komandytowe (zaświadczenia opiewające na pełną kwotę przyznanego dofinansowania), jak i na wspólników (komplementariusza i komandytariuszy) spółek komandytowych (zaświadczenia na kwotę odpowiadającą wielkości udziału wspólników w zysku spółek komandytowych). Co więcej, nie do wszystkich umów o dofinansowanie zostało wystawione zaświadczenie o pomocy de minimis dla komplementariusza – do umowy o dofinansowanie X3 Sp. z o.o. spółka komandytowa wystawiono tylko zaświadczenie o pomocy wystawione na spółkę komandytową.

 

Z uwagi na wątpliwości dotyczące prawidłowego wystawiania zaświadczeń o pomocy de minimis, spółka X Sp. z o.o. pismem z dnia … grudnia 2009 roku zwróciła się do UOKiKu z prośbą o wystąpienie do Komisji Europejskiej celem uzyskania interpretacji pojęcia beneficjenta pomocy publicznej de minimis. Do dnia dzisiejszego spółka X Sp. z o.o. nie otrzymała odpowiedzi na wskazane pismo.

 

Powyższe niekonsekwentne postępowanie organów spowodowało wątpliwość, czy Prezes Zarządu spółki X Sp. z o.o. może podpisać oświadczenie weryfikujące wysokość przyznanego wsparcia, wskazując w nim, iż udzielone spółce wsparcie nie spowodowało przekroczenia w okresie ostatnich trzech lat pułapów pomocy de minimis wynikających z przepisów prawa.

 

  1. 2.     Ocena prawna sprawy

 

a)     Pojęcie beneficjenta

 

Zgodnie z artykułem 2 Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis , pomoc de minimis oznacza pomoc przyznaną temu samemu podmiotowi gospodarczemu w ciągu bieżącego okresu sprawozdawczego oraz dwóch poprzedzających go okresów sprawozdawczych, która łącznie z pomocą udzieloną na podstawie wniosku nie przekroczy równowartości 200.000 euro.

 

Zgodnie z art. 87 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, zasady dotyczące pomocy publicznej mają zastosowanie wyłącznie do przedsiębiorców. W świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości („ETS”) za przedsiębiorcę uważa się podmiot prowadzący działalność gospodarczą, niezależnie od formy organizacyjnej i prawnej czy źródeł finansowania oraz niezależnie od tego, czy podmiot ten będzie działał w celu osiągnięcia zysku1. Przedsiębiorcą może być zarówno osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, spółka prawa handlowego, spółka cywilna, przedsiębiorstwo państwowe, ale również stowarzyszenie, fundacja, gospodarstwo pomocnicze, zakład budżetowy, czy nawet organ administracji publicznej, jeżeli prowadzi działalność gospodarczą. Istotą uznania danego podmiotu za przedsiębiorcę będzie prowadzenie przez niego działalności ciągłej, zorganizowanej, polegającej na sprzedaży dóbr i usług.

 

Polskie przepisy prawa precyzyjnie wskazują kogo uznać należy za beneficjenta pomocy. Zgodnie z artykułem 2 ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej za beneficjenta pomocy należy uznać podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w tym podmiot prowadzący działalność w zakresie rolnictwa lub rybołówstwa, bez względu na formę organizacyjno-prawną oraz sposób finansowania, który otrzymał pomoc publiczną.

Stosownie do treści § 2 pkt 1 Regulaminu przeprowadzania konkursu w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, w którym uczestniczy spółka X Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością za beneficjenta uznaje się wnioskodawcę, z którym Instytucja Wdrażająca podpisała umowę o dofinansowanie w ramach Działania 8.1 PO IG. Zgodnie natomiast z § 2 pkt 14 Regulaminu za wnioskodawcę uznaje się podmiot ubiegający się o wsparcie (ubiegający się o dofinansowanie) w ramach Działania 8.1. Taka sama definicja została zawarta w Szczegółowym Opisie Priorytetów Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.

 

Definicję beneficjenta zawiera również sama umowa o dofinansowanie w ramach działania 8.1 wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej – pod tym pojęciem rozumie się tu osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, realizującą projekty finansowane ze środków publicznych na podstawie umowy o dofinansowanie.

 

b)    Niejednolite stanowisko organów w przedmiocie definicji beneficjenta

 

W związku z otrzymaniem przez wskazane w pkt. 1 opinii spółki komandytowe dofinansowania projektów w ramach  działania 8.1 POIG ujawniły się znaczne rozbieżności w interpretacji pojęcia beneficjenta pomocy publicznej przez odpowiednie organy władzy publicznej. Regionalne instytucje finansujące, działające w różnych miastach kraju, wydając zaświadczenia o udzielonej pomocy de minimis przyjęły różne interpretacje beneficjenta pomocy publicznej.

 

Niektóre z nich wydały przedmiotowe zaświadczenia wyłącznie spółkom komandytowym. Inne uznały, iż beneficjentem z uwagi na treść § 7a rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowego sposobu obliczania wartości pomocy publicznej jest również spółka X Sp. z o.o., będąca komplementariuszem tych spółek – stwierdzając, że rzeczona pomoc udzielona została również temu podmiotowi. Natomiast w przypadku niektórych spółek zaświadczenie o rzekomo otrzymanej pomocy wystawiono nawet ich wspólnikom-komandytariuszom.

 

Jeszcze inne stanowisko zaprezentował UOKiK. Przyjął on, że związek pomiędzy udzieleniem pomocy spółce komandytowej a prowadzeniem działalności przez komplementariusza, o którym mowa w § 7a rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowego sposobu obliczania wartości pomocy publicznej należy utożsamiać ze stosunkiem zależności pomiędzy dwoma podmiotami, charakteryzującym się przede wszystkim brakiem samodzielności podmiotu zależnego w podejmowaniu decyzji dotyczących funkcjonowania na rynku. Stanowisko takie zostało wyrażone, mimo że przepisy dotyczące obliczania wysokości pomocy de minimis nie przewidują badania stosunku zależności pomiędzy beneficjentem a podmiotem będącym jego wspólnikiem.

 

c)     Analiza prawna

 

Zarówno spółka X Sp. z o.o. jak i spółki komandytowe, w których jest ona komplementariuszem, stanowią odrębne podmioty w obrocie prawnym.

 

Zgodnie z art. 8 ksh, spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywaną. Podpisując umowę spółka komandytowa zaciąga zobowiązanie we własnym imieniu i działa na własną rzecz. Nie można więc powiedzieć, iż w takiej sytuacji pomoc w ramach programu udzielona zostanie także komplementariuszowi, a tym bardziej innej spółce.

 

Wskazać należy, iż z żadnego dokumentu związanego z tym programem (regulamin, umowa) ani przepisów prawa (ustawa o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej) nie wynika, aby w sytuacji, gdy umowy o dofinansowanie podpisują zarówno spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jak i spółka komandytowa, w której jest ona komplementariuszem, za beneficjenta pomocy udzielonej spółce komandytowej uznawać również spółkę z o.o. Takie rozwiązanie, po pierwsze, kłóciłoby się z treścią Regulaminu oraz umowy, a po drugie, z obowiązującymi przepisami prawa regulującymi zasady dotyczące podmiotowości prawnej spółek handlowych.

 

Zgodnie z zapisami przedmiotowej umowy oraz postanowieniami Regulaminu przeprowadzania konkursu w ramach Programu, beneficjentem pomocy jest wyłącznie ta spółka komandytowa, która jest stroną umowy. Spółka X Sp. z o.o. reprezentuje ją tylko jako komplementariusz tej spółki, zgodnie ze sposobem reprezentacji podmiotu wynikającym z kodeksu spółek handlowych i umowy spółki komandytowej.

 

Wskazać także należy, iż powyższego stanowiska nie podważa treść art. 7a rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowego sposobu obliczania wartości pomocy publicznej, zgodnie z którym przy ustalaniu wartości pomocy de minimis udzielonej spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej albo komandytowo-akcyjnej należy uwzględnić sumę wartości pomocy udzielonej:

 

1)     tej spółce;

 

2)     podmiotom będącym odpowiednio wspólnikiem spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej, komplementariuszem spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej, niebędącym akcjonariuszem, w zakresie, w jakim pomoc ta została udzielona w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej przez tę spółkę.

 

Powyższy przepis dotyczy sytuacji, w której wskazana w tym przepisie spółka składa wniosek o udzielenie pomocy, a ponadto z wnioskiem takim występuje jej komplementariusz. Wynika z niego, że sam fakt bycia komplementariuszem w spółce komandytowej otrzymującej pomoc nie stanowi jeszcze przesłanki do uznania, że beneficjentem pomocy jest zarówno spółka, jak i jej komplementariusz. Konieczne jest bowiem zbadanie, czy w związku z udzieleniem pomocy spółce komandytowej, pomoc taką otrzymał również jej wspólnik-komplementariusz. Dopiero gdy taka okoliczność zostanie stwierdzona, istnieje możliwość stosowania wspomnianego art. 7a rozporządzenia.

Sytuacja taka nie mam miejsca w niniejszej sprawie.

 

Z tych względów w ocenie opiniującego nie ma przeszkód do podpisania w imieniu X Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oświadczenia weryfikującego wysokość przyznanego wsparcia wskazując w nim, iż udzielone spółce wsparcie nie spowodowało przekroczenia w okresie ostatnich trzech lat pułapów pomocy de minimis wynikających z przepisów prawa.

 

V. Wnioski opinii:

 

  1. W ocenie opiniującego za beneficjentów pomocy  uzyskanej przez spółki komandytowe, w których komplementariuszem jest spółka X Sp. z o.o. uznać należy wyłącznie te spółki komandytowe.

 

  1. W ocenie opiniującego fakt udzielenia pomocy de minimis innym spółkom komandytowym, w których komplementariuszem jest spółka X Sp. z o.o. nie wpływa na możliwość podpisania przez Prezesa Zarządu spółki X Sp. z o.o. oświadczenia weryfikującego wysokość przyznanego wsparcia, wskazując w nim, iż udzielone spółce wsparcie nie spowodowało przekroczenia w okresie ostatnich trzech lat pułapów pomocy de minimis wynikających z przepisów prawa.

 

  1. W świetle treści art. 7a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2004 roku, w sprawie szczegółowego obliczania wartości pomocy publicznej udzielanej w różnych formach wystawianie zaświadczeń na spółkę komandytową i jej wspólników, w sytuacji podpisania umowy o dofinansowanie przez spółkę komandytową jest błędne.

 

 

Opinię tę wydałem z całą sumiennością i starannością, kierując się swoją najlepszą wiedzą.

 

 

 

/adwokat Tomasz Guzek/

 

 

Przypisy:

1tak orzeczenia ETS w sprawie C-41/90 Hofner i Elser przeciwko Macrotron GmbH, ECR [1991] I-1979, Albany C-67/96, ECR [1999] I-05751

 

 

 

 

Materiał archiwalny oparty o przepisy prawa obowiązujące w dniu jego sporządzenia. Adwokacka Spółka Partnerska Grzybkowski Guzek Jackowski nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywane treści.