Wzory Pism:

Apelacja do wyroku sądu rejonowego w sprawie rozwodowej

Apelacja od wyroku sądu rejonowego ustalającego zasady podziału majątku po rozwodzie. Adwokat podważa ustalenia sądu.

w sprawie z wniosku:

 

  • Moniki (…)

 

przy uczestnictwie:

 

  • Jacka (…)

 

Sygn. akt I Ns 914/10

………………………………………………………………………………………………….

 

 

II Wydział Cywilny Odwoławczy

Sądu Okręgowego

w Poznaniu

 

za pośrednictwem:

 

I Wydział Cywilny

Sądu Rejonowego w Gnieźnie

ul. Franciszkańska 9/10

62-200 Gniezno

 

 

………………………………………………………………………………………………….


Żądanie

………………………………………………………………………………………………….

W imieniu uczestnika postępowania Jacka (…), z powołaniem się na pełnomocnictwo w aktach sprawy, wnoszę apelację od postanowienia Sądu Rejonowego w Gnieźnie z dnia 24 lipca 2014 roku, sygn. akt I xxxxxxx

Postanowienie to zaskarżam w części, tj. w zakresie w jakim Sąd I instancji:

  • ustalił wartość składnika majątku wspólnego w postaci zabudowanej nieruchomości położonej w miejscowości x, gm. x, przy ul. x 14, stanowiącej działkę nr x, pow. 0,0560 ha, dla której Sąd Rejonowy w Gnieźnie prowadzi księgę wieczystą KW numer xxxxx, na kwotę 313.300 zł,
  • dokonał podziału majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej pomiędzy Moniką (…)i Jackiem (…)w ten sposób, że nieruchomość opisaną w pkt 2A postanowienia i ruchomości opisane w pkt 2B postanowienia przyznał na własność uczestnikowi,
  • zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni spłatę w wysokości 163.338,5 zł oraz rozłożył ją na raty,
  • zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 24.250 zł tytułem zwrotu połowy wartości nakładów poniesionych przez wnioskodawczynię z majątku osobistego na majątek wspólny,
  • oddalił żądanie uczestnika o zwrot nakładów z jego majątku osobistego na majątek wspólny (darowizny otrzymane przez uczestnika od rodziców – Jana i Jolanty małżonków (…), spłata wspólnego długu – kredytu budowlano-hipotecznego),
  • oddalił żądanie uczestnika o zaliczenie na poczet udziału wnioskodawczyni kwoty uzyskanej ze sprzedaży samochodu osobowego marki Skoda Octavia, nr rej. x, a przeznaczonej przez wnioskodawczynię na jej wyłączne potrzeby.

………………………………………………………………………………………………….

 

Mając powyższe na uwadze, wnoszę o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez:

 

  1.        I.            ustalenie, że w skład majątku wspólnego po ustaniu w dniu 14 maja 2006 roku wspólności majątkowej małżeńskiej pomiędzy Moniką (…)i Jackiem (…)wchodzi:

a)      prawo własności zabudowanej nieruchomości położonej w miejscowości x, gmina x, przy ul. x 14, stanowiącej działkę nr x, pow. 0.0560 ha, dla której Sąd Rejonowy w Gnieźnie prowadzi księgę wieczystą KW numer xxxxxx o wartości 199.495,00 złotych,

b)     prawo własności ruchomości zgodnie z pkt. 2 lit. B) zaskarżonego wyroku o wartości 13.377,00 złotych,

o łącznej wartości 212.872,00 złotych,

 

  1.     II.            dokonanie podziału majątku wspólnego po ustaniu w dniu 15 czerwca 2007 roku wspólności majątkowej małżeńskiej pomiędzy Moniką (…)i Jackiem (…)w ten sposób, że własność nieruchomości położonej w miejscowości x, gmina x, przy ul. x 14, stanowiącej działkę nr x, pow. 0.0560 ha, dla której Sąd Rejonowy w Gnieźnie prowadzi księgę wieczystą KW numer xxxxxxx oraz własność ruchomości wskazanych w pkt. 2 lit. B) wyroku Sądu I instancji przyznać na własność uczestnikowi postępowania Jackowi (…),

 

  1.  III.            zasądzenie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwoty 106.436,00 złotych tytułem spłaty udziału w majątku wspólnym,

 

  1.   IV.            rozłożenie na 3 raty zasądzonej w pkt. III powyżej kwoty (2 raty w wysokości 35.500,00 złotych i 1 rata w wysokości 35.436,00 złotych), przy czym pierwsza rata płatna będzie w terminie 12 miesięcy, druga w terminie 24 miesięcy, a trzecia w terminie 36 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w zapłacie każdej z rat, liczonymi od dnia następnego po dniu ich wymagalności do dnia zapłaty,

 

  1.      V.            zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kwoty 10.000 zł tytułem zwrotu połowy nakładów (darowizny otrzymanej przez uczestnika postępowania od rodziców Jana i Jolanty małżonków (…)) poniesionych przez uczestnika na majątek wspólny małżonków, tj. na nieruchomość położoną w miejscowości x, gm. x, przy ul. x 14,

 

  1.   VI.            zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kwoty 25.770,00 złotych tytułem zwrotu połowy nakładów poniesionych przez uczestnika na spłatę wspólnego długu – kredytu budowlano-hipotecznego z majątku osobistego, w okresie od dnia ustania ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej do dnia zamknięcia rozprawy o podział majątku,

 

  1. zaliczenie na poczet udziału wnioskodawczyni połowy kwoty 14.738,7 zł uzyskanej ze sprzedaży samochodu osobowego marki Skoda Octavia, nr rej. PO xxx a przeznaczonej przez wnioskodawczynię na jej wyłączne potrzeby, tj. kwoty 7.369,35 zł,

 

  1. oddalenie w całości roszczeń wnioskodawczyni o zwrot połowy wartości nakładów poniesionych przez wnioskodawczynię z majątku osobistego na majątek wspólny,

 

  1.   IX.            w przypadku zaistnienia przesłanek z art. 520 § 3 kpc, zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych,

 

a ponadto, niezależnie od powołanych zarzutów, wnoszę o:

 

  1.      X.            zwolnienie uczestnika postępowania od kosztów sądowych w zakresie opłaty od apelacji w całości.

………………………………………………………………………………………………….


Zarzuty

………………………………………………………………………………………………….

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucam:

 

  1.        I.            naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 684 kpc w zw. z art. 567 § 3 kpc poprzez nieuwzględnienie przy szacowaniu wartości nieruchomości położonej w miejscowości x, gm. x, przy ul. x 14 obciążenia hipotecznego, a przez to zawyżenie rzeczywistej wartości nieruchomości o kwotę 113.805 zł i w konsekwencji zasądzenie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni spłaty składającej się w części, tj. do wysokości 113.805 zł, z wartości kredytu hipotecznego, do zapłaty którego po uprawomocnieniu się postanowienia o podziale majątku wspólnego zobowiązany będzie wyłącznie uczestnik postępowania,

 

  1.     II.            naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 684 kpc w zw. z art. 567 § 3 kpc w zw. z art. 618 § 3 kpc i art. 370 kc poprzez uznanie, że rozliczenie wspólnego długu małżonków zabezpieczonego hipoteką na nieruchomości wspólnej po uprawomocnieniu się postanowienia o podziale majątku wspólnego będzie możliwe w oparciu o art. 370 kc, w sytuacji, gdy zgodnie z jednolitą linią orzeczniczą Sądu Najwyższego, obowiązek spłaty długu rzeczowego obniżającego wartość nieruchomości ciąży na tej stronie postępowania działowego, na rzecz której nieruchomość została przyznana i w konsekwencji zasądzenie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni spłaty składającej się w części, tj. do wysokości 113.805 zł, z wartości kredytu hipotecznego, do zapłaty którego po uprawomocnieniu się postanowienia o podziale majątku wspólnego zobowiązany będzie wyłącznie uczestnik postępowania,

 

ewentualnie – na wypadek uznania – wbrew dominującej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego – że wspólny dług małżonków zabezpieczony hipoteką i przez to obniżający wartość nieruchomości może podlegać rozliczeniu po uprawomocnieniu się postanowienia o podziale majątku wspólnego w oparciu o art. 370 kc, zarzucam:

 

II’.         naruszenie przepisów prawa postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 684 kpc w zw. z art. 567 § 3 kpc w zw. z art. 370 kc poprzez nieuwzględnienie przy szacowaniu wartości nieruchomości położonej w miejscowości x, gm. x, przy ul. x 14 połowy obciążenia hipotecznego, tj. w części odpowiadającej „udziałowi” w długu wnioskodawczyni, a przez to zasądzenie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni spłaty składającej się w części, tj. do wysokości 56.902,5 zł, z wartości kredytu hipotecznego, do zapłaty którego po uprawomocnieniu się postanowienia o podziale majątku wspólnego zobowiązany będzie wyłącznie uczestnik postępowania, nawet w przypadku skierowania ewentualnego postępowania egzekucyjnego wyłącznie do majątku wnioskodawczyni,

 

  1.  III.            naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 686 w zw. z art. 567 § 3 kpc i art. 45 § 1 zd. 2 kro poprzez (dorozumiane) oddalenie wniosku o rozliczenie spłaty rat kredytu budowlano-hipotecznego zaciągniętego przez oboje małżonków, dokonanej przez uczestnika postępowania w okresie po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej do dnia orzekania,

 

  1.   IV.            naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 kpc poprzez błędną ocenę przedstawionych przez wnioskodawczynię dokumentów, tj. faktury VAT dokumentującej sprzedaż samochodu osobowego marki Skoda Octavia, nr. Rej. PO xxxxx oraz rozliczenia kredytu zaciągniętego przez małżonków na zakup przedmiotowego samochodu i w konsekwencji uznanie, że cena sprzedaży została w całości przeznaczona na spłatę pozostałych rat kredytu, w sytuacji gdy prosty rachunek matematyczny daje wynik przeciwny do przedstawionego przez Sąd orzekający,

 

co w konsekwencji doprowadziło do:

 

  1.      V.            naruszenia przepisów postępowania mającego istotny wpływ na wynik sprawy, a to art. 684 kpc w zw. z art. 567 § 3 kpc w zw. z art. 1038 kc i art. 46 kro poprzez niezaliczenie na poczet udziału wnioskodawczyni w majątku wspólnym kwoty 7.369,35 zł, która to kwota została arbitralnie rozdysponowana przez wnioskodawczynię na jej wyłączne potrzeby,

 

  1.   VI.            naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, a to art. 233 kpc poprzez błędną i wewnętrznie sprzeczną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a to zeznań świadków Jolanty (…)oraz Agaty (…)i w konsekwencji ustalenie, że darowizna środków pieniężnych w wysokości 20.000 zł dokonana została przez Jana i Jolantę małżonków (…)na rzecz obojga małżonków – stron postępowania, w sytuacji gdy świadek Agata (…)wyraźnie wskazała, że darowizna ta została dokonana wyłącznie na rzecz uczestnika i logicznie uzasadniła wskazany stan rzeczy, a Sąd orzekający dał wiarę zeznaniom świadka Agaty (…)w całości, co w konsekwencji spowodowało oddalenie wniosku uczestnika o rozliczenie połowy darowizny jako nakładu uczestnika z majątku osobistego na majątek wspólny małżonków,

 

  1. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, a to art. 232 kpc w zw. z art. 6 kc poprzez uznanie, że wykazanie przeznaczenia środków pieniężnych pochodzących z majątku osobistego wnioskodawczyni na majątek wspólny małżonków obciąża uczestnika, w sytuacji, gdy ciężar dowodu obciąża w tym zakresie wnioskodawczynię jako wywodzącą z tego twierdzenia korzystny dla siebie skutek prawny,

 

  1. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, a to art. 233 kpc poprzez błędną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a to zeznań świadków Jolanty (…), Stanisława (…), Jakuba (…), Janiny (…)oraz Agaty (…)i w konsekwencji uznanie, że świadkowie ci potwierdzili wydatkowanie środków uzyskanych ze sprzedaży lokalu mieszkalnego przy ul. x na budowę garażu dwustanowiskowego, tarasu z ogrzewaniem podłogowym, wykonanie ogrodzenia oraz założenie ogrodu, w sytuacji, gdy Jolanta (…), Agata (…)oraz Janina (…)w ogóle nie odnosiły się w swoich zeznaniach do tej kwestii, a Stanisław (…)i Jakub (…)wskazali jedynie ogólnikowo na finansowanie budowy domu stron ze środków pieniężnych pochodzących ze sprzedaży mieszkania przy ul. x, nie umiejąc jednak powiązać przeznaczenia tych środków z poszczególnymi pracami budowlanymi.

Uzasadnienie

………………………………………………………………………………………………….

  1.        I.       Streszczenie
    1.     II. Błędne ustalenie wartości nieruchomości
      1. Naruszenie art. 684 kpc w zw. z art. 567 § 3 kpc
      2. Wysokość kredytu jako determinanta wartości rynkowej nieruchomości
      3.  III.    Brak rozliczenia spłaconych przez uczestnika rat kredytu
        1. Naruszenie art. 686 kpc w zw. z art. 567 § 3 kpc
        2. Wysokość spłaconych rat kredytu
        3.   IV.   Brak zaliczenia na poczet udziału wnioskodawczyni kwoty uzyskanej ze sprzedaży samochodu osobowego marki Skoda Octavia
        4.    V.    Niewykazanie przez wnioskodawczynię faktu poniesienia nakładów i wydatków na majątek wspólny
        5.   VI.    Błędne rozliczenia z tytułu wydatków i nakładów
        6. Wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych

………………………………………………………………………………………………….

I. Streszczenie

Postanowienie Sądu I instancji jest błędne i nie powinno się ostać. Uczestnik postępowania kwestionuje: ustaloną przez Sąd wartość nieruchomości, sposób dokonania podziału majątku wspólnego, zasądzenie na rzecz wnioskodawczyni spłaty oraz rozłożenie jej na raty, a także rozliczenie nakładów poniesionych przez wnioskodawczynię z majątku osobistego na majątek wspólny oraz oddalenie żądania uczestnika o zwrot nakładów poczynionych z jego majątku osobistego na majątek wspólny.

Przy szacowaniu składników majątku wspólnego Sąd ma obowiązek uwzględnić obciążenie zaniżające rzeczywistą wartość tych składników majątkowych, w szczególności hipotekę. Sporządzone przez Sąd uzasadnienie przeciwnego stanowiska w tym zakresie jest wewnętrznie sprzeczne. Szczegółowe uwagi przedstawiono w pkt. II poniżej. Ustalona w ten sposób wartość nieruchomości podlegającej podziałowi wynosi 199.495,00 złotych. Łączna wartość majątku wspólnego (nieruchomość oraz ruchomości) wynosi 212.872,00 złotych. Przypadający wnioskodawczyni udział w tym majątku wynosi 106.436,00 złotych.

Sąd bezzasadnie nie uwzględnił żądania uczestnika o rozliczenie nakładów poczynionych na spłatę wspólnego długu z jego majątku osobistego. W okresie od dnia ustania wspólności majątkowej stron do dnia podziału majątku (15.06.2007 – 10.07.2014) uczestnik spłacił kredyt zaciągnięty przez strony w trakcie trwania wspólności majątkowej, z przeznaczeniem na zakup nieruchomości, w łącznej kwocie 51.540,00 złotych. Sąd winien więc zasądzić od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kwotę 25.770,00 złotych.

Sąd bezpodstawnie przyjął, że wnioskodawczyni udowodniła poczynienie nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny w wysokości 88.500,00 złotych. Uczestnik okolicznościom tym zaprzeczył, a wnioskodawczyni mimo obciążającego jej ciężaru dowodu, ich nie udowodniła.

Konsekwencją błędnego ustalenia wartości nakładów poczynionych przez wnioskodawczynię z jej majątku osobistego na majątek wspólny jest nieprawidłowe rozliczenie wzajemnych roszczeń byłych małżonków z tytułu nakładów poniesionych z ich majątków osobistych na majątek wspólny.

Uznanie, że środki ze sprzedaży samochodu marki Skoda Octavia w trakcie małżeństwa stron zostały przez wnioskodawczynię w całości przeznaczone na spłatę kredytu zaciągniętego na zakup samochodu nie ma oparcia w zgromadzonych dowodach. Z dokumentów przedstawionych przez wnioskodawczynię wynika, że kwota spłaconego w ten sposób kredytu wynosiła ok. 12.816 złotych. Kwota pozostałych 14.738 złotych nie została przeznaczona na zaspokojenie wyłącznych potrzeb wnioskodawczyni.

Nieuzasadnionym było też przyjęcie, że darowizna pieniężna w kwocie 20.000,00 złotych od rodziców uczestnika była przeznaczona do majątku wspólnego małżonków. Darczyńcy wniosku takiego nie zastrzegli. Dorozumiane przyjęcie innego stanu faktycznego jest sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego. Jeżeli bowiem przyjąć, że mieszkanie darowane uczestnikowi przez rodziców w trakcie małżeństwa stron stanowiło jego majątek osobisty, to nielogiczne jest przyjęcie, że w analogicznej sytuacji środki pieniężne były przeznaczone do majątku wspólnego stron.

Uczestnik postępowania wnosi o zwolnienie go od obowiązku uiszczenia opłaty sądowej od apelacji w całości, albowiem nie jest on w stanie ponieść tych kosztów bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

 

………………………………………………………………………………………………….

II. Błędne ustalenie wartości nieruchomości

………………………………………………………………………………………………….

A. Naruszenie art. 684 kpc w zw. z art. 567 § 3 kpc

Ustalając wartość najistotniejszego składnika majątku wspólnego – nieruchomości, Sąd „wziął pod uwagę jej wartość rynkową ustaloną przez biegłego bez uwzględnienia obciążenia hipotecznego” (uzasadnienie s. 19). Uznał przy tym, że „obciążenie hipoteczne nie ma wpływu na wartość rynkową nieruchomości. Ma wprawdzie wpływ na jej cenę i pozycję na rynku nieruchomości. Tych okoliczności jednak sąd dokonujący podział majątku wspólnego nie ustala” (uzasadnienie s. 19).

Stanowisko to jest błędne.

W ugruntowanym i jednolitym orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, iż przy szacowaniu składników majątku wspólnego należy uwzględnić obciążenie zaniżające rzeczywistą wartość tych składników majątkowych, w szczególności obciążenie o charakterze prawnorzeczowym, za które ponosi odpowiedzialność każdorazowy właściciel nieruchomości, zwłaszcza obciążenie hipoteką i prawami dożywocia Wartość takich obciążeń odlicza się zarówno przy ustalaniu składników majątku wspólnego, jak i przy zaliczeniu wartości przyznanej jednemu z małżonków nieruchomości na poczet przysługującego mu udziału w majątku wspólnym.

 

W czasie trwania małżeństwa strony nabyły nieruchomość położoną w miejscowości x, gm. x. W tym też celu zaciągnęły kredyt. W chwili orzekania kredyt nie był w całości spłacony. Wierzytelność z kredytu jest zabezpieczona hipoteką na przedmiotowej nieruchomości.

 

Przyjęta za podstawę rozliczeń wartość składników majątku wspólnego powinna uwzględniać obciążenie rzeczowe. W tym bowiem zakresie, z uwagi na ścisłe prawnorzeczowe spojenie zadłużenia z konkretnymi składnikami majątkowymi, wyrażające się w możliwości zaspokojenia się przez wierzyciela z tych przedmiotów, już przy podziale majątku wspólnego dojdzie do rozliczenia między małżonkami obowiązków związanych ze spłatą zadłużenia związanego z poszczególnymi składnikami majątku. Skutkiem tak przyjętej formuły rozliczeń jest to, że spłata długów uwzględnionych przy ustalaniu wartości poszczególnych składników majątku wspólnego poprzez umniejszenie ich wartości, dokonana z osobistego majątku przez stronę, której dany składnik przypadł w wyniku podziału, nie rodzi roszczenia wobec drugiej strony, mimo że dług obciążał oboje małżonków. Czym innym jest bowiem odpowiedzialność osobista małżonków wobec wierzyciela, na którą podział majątku nie ma wpływu, czym innym natomiast zasady rozliczenia między nimi wydatków z majątku osobistego jednego z małżonków z tytułu spłaty wspólnego długu. Jeżeli, ze względu na istnienie odpowiedzialności rzeczowej, dług „ciąży” na rzeczy i obniża jej wartość, jego spłata przez stronę, która w wyniku podziału majątku otrzymała obciążoną rzecz oszacowaną z uwzględnieniem tego długu, stanowi realizację zasady, że obowiązany do spłaty jest ten, któremu rzecz ta została przyznana

Bezpodstawne jest zatem przyjęcie, jakoby „po uprawomocnieniu się postanowienia dokonującego podziału majątku wspólnego, byli małżonkowie (ale nadal współdłużnicy solidarni) mogą między sobą dochodzić roszczeń z tytułu spłaty wspólnego długu, w oparciu o przepis art. 370 kc” (uzasadnienie s. 21).

 

Hipoteka jako ograniczone prawo rzeczowe obciążające nieruchomość jest związana z wierzytelnością (zasada akcesoryjności). Służy do jej zabezpieczenia. Istotą hipoteki jest to, iż uprawniony w celu zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności, może dochodzić określonej sumy z nieruchomości obciążonej, bez względu na to, do kogo ona należy. Rozporządzenie nieruchomością nie jest w stanie zaszkodzić wierzycielowi hipotecznemu. Nie ma wpływu na zakres jego uprawnień. Wynika to z charakteru hipoteki jako prawa bezwzględnego. Zaspokojenie wierzyciela hipotecznego z nieruchomości następuje według przepisów w sądowym postępowaniu egzekucyjnym (art. 75 ustawy o księgach wieczystych i hipotece).

Powyższe zasady co do charakteru prawnego hipoteki nie mogą pozostać bez wpływu na zakres odpowiedzialności za wierzytelność pieniężną zabezpieczoną hipoteką na nieruchomości. Jeżeli nieruchomość w wyniku podziału majątku wspólnego przypadła uczestnikowi, którego obciążono na rzecz wnioskodawczyni określoną kwotą z tytułu wyrównania wartości udziałów w majątku wspólnym, to przede wszystkim uczestnika, jako właściciela nieruchomości i dłużnika rzeczowego, obciąża uregulowanie należności na rzecz wierzyciela wynikającej z wpisu hipoteki. Nieuwzględnienie zatem przy ustaleniu dopłat przez uczestnika wysokości obciążającej nieruchomość hipoteki prowadzi do tego, że uczestnik jako dłużnik rzeczowy spłaci sam dług hipoteczny, w którym wnioskodawczyni nie będzie już partycypowała, zwłaszcza że uczestnik nie będzie mógł przeciwko niej skutecznie dochodzić z tego tytułu swych roszczeń (art. 618 § 3 kpc).

 

Niezależnie od powyższego, nawet gdyby za Sądem I instancji przyjąć, że rozliczenie spłaty wspólnego długu małżonków po uprawomocnieniu się postanowienia o podziale majątku wspólnego było możliwe w oparciu o art. 370 kc,, to i tak rozumowanie Sądu pozostaje wewnętrznie sprzeczne.

Zdaniem Sądu niemożność uwzględnienia obciążenia hipotecznego przy ustalaniu wartości nieruchomości podlegającej podziałowi wynika z potencjalnej (s. 20 uzasadnienia) możliwości skierowania postępowania egzekucyjnego w przypadku opóźnienia w spłacie rat kredytu hipotecznego do majątku wnioskodawczyni, co miałoby być dla Moniki (…) szczególnie krzywdzące (s. 20 uzasadnienia). Wskazane pokrzywdzenie trudno jednak wywieść z dalszej argumentacji Sądu. Skoro bowiem Sąd I instancji dopuszcza możliwość rozliczenia wspólnego długu spłaconego po uprawomocnieniu się postanowienia podziałowego w oparciu o art. 370 kc, to nawet spłata przez wnioskodawczynię wszystkich pozostałych rat kredytu nie spowoduje uszczerbku w jej majątku ponad kwotę odpowiadającej połowie globalnego zadłużenia nieruchomości. Wnioskodawczyni przysługiwałoby bowiem w stosunku do uczestnika roszczenie regresowe o zapłatę połowy uiszczonych rat kredytu.

W tym stanie rzeczy bezwzględna odmowa uwzględnienia zadłużenia hipotecznego przy ustalaniu wartości nieruchomości małżonków jest niezrozumiała. Konsekwencja przedstawionego rozumowania Sądu I instancji nakazywałaby odliczenie od wartości nieruchomości chociażby połowy wartości zadłużenia hipotecznego aktualnego na dzień orzekania. Kwota ta odpowiadałaby wysokości ewentualnego regresu, który wnioskodawczyni miałaby w stosunku do uczestnika na wypadek uchybienia przez Jacka Piątka terminowości zapłaty rat kredytu.  

 

………………………………………………………………………………………………….

B. Wysokość jako determinanta wartości rynkowej nieruchomości

Spór w niniejszej sprawie wymagał rozstrzygnięcia, czy rynkową wartość nieruchomości należy określić z uwzględnieniem obciążenia nieruchomości hipoteką zabezpieczającą wierzytelność z tytułu kredytu zaciągniętego przez uczestników.

Poza sporem pozostaje fakt, iż długów zaciągniętych przez oboje małżonków nie można rozliczać przy podziale majątku wspólnego, a to dlatego, że mimo takiego podziału dług nadal się utrzymuje, a przerzucenie go na jednego tylko z małżonków godziłoby w prawa wierzycieli

Jakkolwiek, zupełnie odmienną jest kwestia ustalenia wartości przedmiotów wchodzących w skład majątku wspólnego i podlegających podziałowi (art. 684 kpc w zw. z art. 567 § 3 kpc.).

Nieuwzględnienie obciążającej nieruchomość hipoteki, przy ustalaniu wysokości spłaty należnej małżonkowi, któremu nieruchomość nie została przydzielona, od drugiego małżonka mogłoby prowadzić do tego, że jako dłużnik hipoteczny małżonek ten spłaci sam cały dług, będąc przy tym pozbawiony możliwości dochodzenia w stosunku do współmałżonka roszczeń z tego tytułu. W takiej sytuacji małżonek, któremu przysądzono własność nieruchomości zobowiązany byłby do spłaty całego kredytu jako dłużnik rzeczowy oraz połowy wartości nieruchomości nieuwzględniającej obciążenia.

Kurs franka szwajcarskiego na dzień zamknięcia rozprawy (10 lipca 2014 roku) wynosił 3,4040 złotych.

Saldo zadłużenia z tytułu zaciągniętego przez uczestników kredytu na 31 maja 2006 roku wynosiło 33.432,74 franków szwajcarskich

Biorąc za podstawę obliczeń kurs tej waluty według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej stron i cenę z chwili dokonywania podziału, na dzień 10 lipca 2014 roku zadłużenie wynosiło w przybliżeniu 113.805,00 złotych.

Kwota ta, zgodnie z argumentacją wskazaną w pkt. II lit. A i B powyżej, powinna umniejszyć wartość rynkową nieruchomości (313.300,00 złotych). Ustalona w ten sposób wartość nieruchomości podlegającej podziałowi wynosi 199.495,00 złotych.

Łączna wartość majątku wspólnego (nieruchomość oraz ruchomości) wynosi 212.872,00 złotych.

Przypadający wnioskodawczyni udział w tym majątku wynosi 106.436,00 złotych. W takiej kwocie winna nastąpić spłata na rzecz wnioskodawczyni.

………………………………………………………………………………………………….

III. Brak rozliczenia spłaconych przez uczestnika rat kredytu

………………………………………………………………………………………………….

A. Naruszenie art. 686 kpc w zw. z art. 567 § 3 kpc

Uczestnik postępowania wnosi o zasądzenie od wnioskodawczyni na jego rzecz kwoty 25.770,00 złotych z tytułu poniesionych przez niego nakładów z majątku osobistego na spłatę wspólnego długu, tj. kredytu budowlano-hipotecznego.

 

Żądanie rozliczenia spłat kredytu po ustaniu wspólności majątkowej małżonków złożyła wnioskodawczyni we wniosku inicjującym postępowanie. Wnioskodawczyni przyznała, że ciężar spłaty zadłużenia hipotecznego po ustaniu wspólności majątkowej ponosi w całości uczestnik, wskazując miesięczną ratę kredytu. Uczestnik przychylił się do wniosku. Sąd I instancji zaniechał jednak wyrzeczenia w tym zakresie. Brak wyrzeczenia uznać należy za faktyczne oddalenie wniosku, zaskarżalne apelacją.

 

Brak orzeczenia o rozliczeniu spłaty kredytu po ustaniu wspólności majątkowej przez uczestnika stanowi naruszenie art. 686 kpc w zw. z art. 567 §3 kpc.

Skład i wartość majątku wspólnego ustala z urzędu Sąd. Znaczenie tego przepisu dla postępowania o podział majątku polega na tym, że Sąd winien objąć podziałem cały majątek stron. Nie jest przy tym związany wnioskami stron.

W okresie od dnia ustania wspólności majątkowej stron do dnia podziału majątku (15.06.2007 – 10.07.2014) uczestnik spłacił kredyt zaciągnięty przez strony w trakcie trwania wspólności majątkowej, z przeznaczeniem na zakup nieruchomości.

W postępowaniu o podział majątku wspólnego, poza rozliczeniem nakładów i wydatków poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty i z majątku osobistego na majątek wspólny w czasie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej, Sąd dokonuje również rozliczeń nakładów i wydatków dokonanych przez każde z małżonków w okresie od ustania wspólności do chwili podziału majątku wspólnego. Podstawę dokonania takich rozliczeń stanowi art. 567 § 3 kpc w zw. z art. 686 kpc. Po zapadnięciu prawomocnego postanowienia o podziale majątku wspólnego uczestnik postępowania nie może już dochodzić tego rodzaju roszczeń.

 

 

………………………………………………………………………………………………….

B. Wysokość spłaconych rat kredytu

W okresie od dnia 15 czerwca 2007 roku do dnia 10 lipca 2014 roku uczestnik spłacił z majątku osobistego zaciągnięty przez strony kredyt, w kwocie 51.540,00 złotych.

 

Dowód: elektroniczne zestawienie operacji za okres od 1 marca 2007 roku do 28 października 2014 roku.

 

Połowa tej kwoty winna zostać zasądzona od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika, tytułem rozliczeń nakładów i wydatków z majątku osobistego na majątek wspólny (por. pkt. III lit. A powyżej). Sąd winien więc zasądzić od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kwotę 25.770,00 złotych.

Sąd I instancji słusznie zauważył, iż „wspólny dług spłacony przez jednego z małżonków w okresie od ustania wspólności majątkowej małżeńskiej do dnia wydania orzeczenia w przedmiocie podziału majątku wspólnego, podlega rozliczeniu w postępowaniu o podział majątku wspólnego na podstawie art. 686 kpc w zw. z art. 567 § 3 kpc” (uzasadnienie s. 21). Niekonsekwentnie jednak pominął wzajemnie rozliczenia stron z tego tytułu.

………………………………………………………………………………………………….

IV. Brak zaliczenia na poczet udziału wnioskodawczyni kwoty uzyskanej ze sprzedaży samochodu osobowego marki Skoda Octavia

Sąd bezzasadnie oddalił żądanie uczestnika o zaliczenie na poczet udziału wnioskodawczyni kwoty uzyskanej przez Monikę (…) ze sprzedaży samochodu osobowego marki Skoda Octavia, nr rej. PO xxxxx.

Sąd orzekający błędnie ustalił, że cena sprzedaży została w całości przeznaczona na spłatę kredytu zaciągniętego przez małżonków na zakup przedmiotowego samochodu. Z załączonych przez wnioskodawczynię dokumentów wynika jednak, że pozostała do spłaty część kredytu kształtowała się na poziomie 5.385 CHF, co w przeliczeniu daje kwotę 12.816,3 zł. Cena sprzedaży samochodu ustalona została natomiast na 27.600 zł.

 

Dowód:

  1. Faktura VAT nr KOMI xxxxxxxxxx z dnia 24 stycznia 2007 roku – w aktach sprawy
  2. Rozliczenie kredytu nr xxxxxxxxx z dnia 9 stycznia 2007 roku – w aktach sprawy

 

Wnioskodawczyni w sposób swobodny zadysponowała zatem kwotą 14.738,7 zł. Kwota ta została najprawdopodobniej przeznaczona na zakup samochodu marki Peugeot 206, który został zarejestrowany na matkę wnioskodawczyni, Janinę (…). Okoliczność tę potwierdza zbieżność dat sprzedaży samochodu marki Skoda i zakupu samochodu marki Peugeot (art. 231kpc).

Nadto, przedmiotowe zdarzenie opisane zostało przez świadka Agatę (…), której zeznania Sąd uznał w całości uznane za wiarygodne.

 

Dowód:

  1. Zeznania świadka Agaty (…)

   

………………………………………………………………………………………………….

V. Niewykazanie przez wnioskodawczynię faktu poczynienia nakładów i wydatków na majątek wspólny

Sąd bezzasadnie przyjął, że wnioskodawczyni udowodniła poczynienie nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny w wysokości 88.500,00 złotych. Sąd uznał, że „środki te zostały przez wnioskodawczynię zainwestowane w nieruchomość położoną w Gorzkim Polu i przeznaczone na sfinansowanie budowy garażu dwustanowiskowego, tarasu z ogrzewaniem podłogowym, wykonanie ogrodzenia, położenie poz-bruku oraz założenie ogrodu” (uzasadnienie s. 23).

Wbrew twierdzeniu Sądu uczestnik skutecznie zaprzeczył powyższej okoliczności. Kwestionując wysokość zainwestowanych środków finansowych pochodzących z majątku osobistego wnioskodawczyni, przeniósł ciężar udowodnienia tego na faktu na wnioskodawczynię (art. 6 kc w zw. z art. 232 kpc).

Wnioskodawczyni jednak nie udowodniła, aby kwota nakładów z jej majątku osobistego wynosiła 88.500,00 złotych.

Sąd w sposób nieuprawniony (pomimo zakwestionowania twierdzeń wnioskodawczyni przez uczestnika) uznał jej twierdzenia za słuszne. Wnioskodawczyni była obciążona ciężarem dowodu w tym zakresie. Obowiązku tego nie wypełniła. Nie przedstawiła żadnych dokumentów, które potwierdzałyby przeznaczenie środków pieniężnych na zakup materiałów budowlanych użytych do budowy garażu, tarasu, ogrodzenia, czy założenia ogrodu.

Wbrew treści uzasadnienia dowodem w tym zakresie nie mogą być także zeznania świadków: Jolanty (…), Stanisława (…), Jakuba (…), Janiny (…), czy Agaty (…) (s. 8 uzasadnienia). Świadek Jolanta (…)i świadek Agata (…)w swoich zeznaniach w ogóle nie odniosły się do sposobu przeznaczenia środków pieniężnych uzyskanych przez wnioskodawczynię ze sprzedaży mieszkania z uwagi na brak wiedzy w tym zakresie. Podobnie świadek Janina (…). Zeznania świadka Stanisława (…)i Jakuba (…)ograniczyły się natomiast wyłącznie do twierdzenia o finansowaniu domu małżonków z kredytu i sprzedaży mieszkania na ul. x. Świadkowie nie byli jednak w stanie powiązać środków pochodzących ze sprzedaży mieszkania z konkretnymi pracami wykonywanymi na budowie. To zaś wyłącza określenie, w jakiej ewentualnie części środki te zostały faktycznie przeznaczone na zakup materiałów budowlanych, a w jakiej zostały swobodnie rozdysponowane przez wnioskodawczynię.

 

Co więcej, sama wnioskodawczyni przyznała, że budowa domu finansowana była bezpośrednio z kredytu budowlano-hipotecznego zaciągniętego przez małżonków (protokół z dnia 8 listopada 2011 roku).

………………………………………………………………………………………………….

VI. Rozliczenie z tytułu wydatków i nakładów

………………………………………………………………………………………………….

Sąd orzekający bezzasadnie oddalił wniosek uczestnika o rozliczenie nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny małżonków w części odnoszącej się do darowizny poczynionej na rzecz uczestnika przez Jana i Jolantę małżonków (…)w wysokości 20.000 zł. Opierając się na zeznaniach świadka Jolanty (…), Sąd uznał, że wskazane środki pieniężne darowane zostały obojgu małżonkom. Uzasadniając swoje stanowisko Sąd powołał się nadto na zasady doświadczenia życiowego.

 

Argumentacja Sądu orzekającego pozostaje w sprzeczności ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Świadek Agata (…)wyraźnie wskazała, że kwota 20.000 zł została przekazana wyłącznie Jackowi (…). Świadek logicznie uzasadniła przyczyny takiego stanu rzeczy. Jan i Jolanta małżonkowie (…)poczynili na rzecz swoich dzieci, tj. uczestnika Jacka (…)i świadka Agaty (…)darowizny w postaci nieruchomości lokalowych. Z uwagi jednak na fakt, że lokal darowany Agacie (…) (mieszkanie dwupokojowe) przedstawiał większą wartość, aniżeli kawalerka przekazana uczestnikowi, dla zachowania równości między rodzeństwem, rodzice darowali Jackowi (…)dodatkową sumę pieniężną. Darowana kwota 20.000 zł stanowiła zatem „uzupełnienie” wartości lokalu przy ul. x i jako taka weszła do majątku osobistego uczestnika.

Zeznania świadka Agaty (…)zostały obdarzone przez Sąd w całości przymiotem wiarygodności. Ich pominięcie w zakresie rozliczenia analizowanej darowizny jest niezrozumiałe.

 

Wbrew twierdzeniom Sądu orzekającego, przyjęcie, że darowizna 20.000 zł dokonana została wyłącznie na rzecz uczestnika pozostaje w zgodzie z zasadami doświadczenia życiowego. Jeżeli bowiem przyjąć, że mieszkanie darowane uczestnikowi przez rodziców w trakcie małżeństwa stron stanowiło jego majątek osobisty, to nielogiczne jest przyjęcie, że w analogicznej sytuacji środki pieniężne były przeznaczone do majątku wspólnego stron. 

Konsekwencją pominięcia rozliczenia darowizny otrzymanej przez uczestnika od rodziców oraz błędnego ustalenia wartości nakładów poczynionych przez wnioskodawczynię z jej majątku osobistego na majątek wspólny (por. pkt. V powyżej) jest nieprawidłowe rozliczenie wzajemnych roszczeń byłych małżonków z tytułu nakładów poniesionych z ich majątków osobistych na majątek wspólny. Wobec braku wykazania przez wnioskodawczynię przeznaczenia środków pieniężnych ze sprzedaży nieruchomości przy ul. x na budowę domu małżonków, dokonana przez Sąd kompensata nakładów stron jest niedopuszczalna. Żądanie wnioskodawczyni winno ulec oddaleniu w całości. Rozliczeniu winno natomiast podlegać żądanie uczestnika poprzez zasądzenie na jego rzecz 10.000 zł, zgodnie z pkt V osnowy apelacji.  

………………………………………………………………………………………………….

VI. Wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych

Uczestnik postępowania wnosi o zwolnienie go od obowiązku uiszczenia opłaty sądowej od apelacji w całości, albowiem nie jest on w stanie ponieść tych kosztów bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Uczestnik prowadzi działalność gospodarczą, która generuje dochód rzędu 2.000 zł miesięcznie. Uczestnik płaci na rzecz syna alimenty w wysokości 600 zł w skali miesiąca. Dodatkowo uczestnik ponosi koszty związane z dojazdem do syna, który aktualnie zamieszkuje z matką w Warszawie. Koszty dojazdów wynoszą średnio 1.500 zł miesięcznie.

Koszty utrzymania domu kształtują się na poziomie 400 zł.

Uczestnik nie posiada oszczędności. Nie dysponuje także ruchomościami, które mógłby zbyć w celu zdobycia środków pieniężnych na uiszczenie opłaty od apelacji.

Jedynym majątkiem uczestnika jest nieruchomość będąca przedmiotem niniejszego postępowania.

 

Uczestnik korzysta z pomocy rodziny w bieżącym utrzymaniu.

 

Dowód: oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania.

………………………………………………………………………………………………….

/adwokat Tomasz Guzek/

………………………………………………………………………………………………….

Załączniki

  1. elektroniczne zestawienie operacji za okres od 1 marca 2007 roku do 28 października 2014 roku,
  2. oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania,
  3. odpis apelacji wraz z załącznikami.

………………………………………………………………………………………………….