Ochrona danych osobowych w social media

Poznań, dnia … kwietnia 2009 roku

SKARGA KASACYJNA

w sprawie ze skargi:
Wojciecha T.

Sygn. akt: …


Naczelny Sąd Administracyjny
ul. Jasna 6
00-013 Warszawa

za pośrednictwem:

II Wydziału
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w Warszawie
ul. Jasna 2/4
00-013 Warszawa


W imieniu skarżącej – spółki …, uczestniczki postępowania na prawach strony z powołaniem się na pełnomocnictwo w aktach sprawy, wnoszę:

skargę kasacyjną

od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 1 marca 2009 roku, sygn. akt: …, uchylającego decyzję Generalnego Inspektora Danych Osobowych z dnia 1 września 2008 roku, nr ….

Przedmiotowy wyrok zaskarżam w całości i wnoszę o:

I. uchylenie zaskarżonego wyroku w zakresie przewidzianym w punkcie 1 i 2 oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie,

II. orzeczenie o kosztach postępowania w tym kosztach zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych,

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucam:

I. naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na rozstrzygnięcie – art. 1 § 1 ppsa i art. 113 § 1 ppsa polegające na wydaniu przez Sąd pierwszej instancji orzeczenia, bez należytego rozpoznania przytoczonych przez uczestniczkę postępowania i organ argumentów, że umieszczone na stronie …, zdjęcie klasowe wykonane przed trzydziestoma laty wraz z opatrzeniem go imieniem i nazwiskiem Wojciecha T., nie stanowią danych osobowych z uwagi na treść art. 6 ust. 3 ustawy z 29 sierpnia 1997 roku o ochronie danych osobowych, podczas, gdy dostateczne wyjaśnienie sprawy powinno polegać na rozpoznaniu przedstawionego przez uczestniczkę postępowania i Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych stanowiska i doprowadzić do odmiennego zdefiniowania kluczowego zagadnienia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, czyli odpowiedzi na pytanie, czy wykonane przed trzydziestoma laty zdjęcie grupowe w okolicznościach analizowanej sprawy pozwala na ustalenie tożsamości Wojciecha T. bez konieczności angażowania nadmiernych środków lub czasu.

II. naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na rozstrzygnięcie – art. 141 § 4 ppsa polegające na lakonicznym i ogólnikowym uzasadnieniu skarżonego wyroku, pozbawiające informacji o przesłankach rozstrzygnięcia w szczególności ustosunkowania się do zgłaszanych przez uczestniczkę postępowania i organ argumentów, że w tej sprawie niemożliwe jest ustalenie tożsamości Wojciecha T. bez konieczności poniesienia nadmiernych kosztów i czasu, oraz lakonicznym i ogólnikowym określeniu wskazówek co do kierunku dalszego postępowania administracyjnego ograniczającym się do zobowiązania organu „do merytorycznego rozpoznania sprawy”, podczas gdy obowiązkiem sądu jest ustosunkowanie się do zgłaszanych przez uczestniczkę postępowania zarzutów poprzez wyjaśnienie dlaczego sąd ich nie podzielił oraz określenia w ramach wskazówek co do kierunku dalszego postępowania także wytycznych co do kierunku wykładni prawa materialnego w sposób niebudzący wątpliwości i pozwalający na załatwienie sprawy administracyjnej zgodnie z prawem i słusznym interesem stron.

III. naruszenie prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie art. 6 ust. 2 ustawy o ochronie danych osobowych i przyjęcie, że zaskarżona decyzja powinna zostać na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) ppsa uchylona ze względu na to, że zgromadzone na stronie internetowej … informacje w postaci zdjęcia klasowego wykonanego w roku szkolnym 1978/79 oraz umieszczenia pod wymienioną fotografią imienia i nazwiska skarżącego, pośród innych znajdujących się na zdjęciu osób, stanowią dane osobowe w rozumieniu art. 6 ust. 2 ustawy o ochronie danych osobowych, podczas gdy, prawidłowe zastosowanie prawa materialnego powinno polegać na zastosowaniu art. 6 ust. 3 ustawy o ochronie danych osobowych i przyjęciu, że powołane informacje nie pozwalają na identyfikację skarżącego bez nadmiernych kosztów i czasu a w konsekwencji wydania przez Sąd – stosownie do art. 151 ppsa – orzeczenia o oddaleniu skargi Wojciecha T.

Uzasadnienie 

I.

A/

Decyzją z dnia 3 września 2008 roku, nr DOLiS/DEC-000/08/00000.00000 Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych („GIODO”) umorzył postępowanie wszczęte na wniosek skarżącego. W przedmiotowej decyzji GIODO uznał, że znajdujące się na stronie internetowej …, informacje dotyczące skarżącego w postaci zdjęcia klasowego z roku szkolnego 1977/78 oraz wskazane przez jednego z użytkowników portalu imię i nazwisko skarżącego, nie stanowią danych osobowych w rozumieniu art. 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o ochronie danych osobowych („uodo”).
Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym przez GIODO w uzasadnieniu skarżonej decyzji, zgromadzone na stronie internetowej … informacje na temat Wojciecha T. nie stanowią danych osobowych z uwagi na okoliczność, że jego identyfikacja wiąże się z koniecznością poniesienia nadmiernych kosztów i czasu. Z tego względu, organ opierając się na art. 6 ust. 3 uodo w zw. z art. 105 § 1 kpa wydał decyzję o umorzeniu postępowania.

B/

Decyzja GIODO została zaskarżona przez skarżącego do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który następnie uchylił ją wyrokiem z 1 marca 2009 roku. W skarżonym orzeczeniu, sąd pierwszej instancji stwierdził, że zgromadzone na stronie internetowej informacje dotyczące skarżącego są danymi osobowymi w rozumieniu art. 6 uodo. Wojewódzki Sąd Administracyjny, w swoim orzeczeniu podniósł, że powiązanie informacji z przeszłości określonej osoby z jej obecną sytuacją nie może być uznane za czynnik decydujący o tym, czy mamy do czynienia z danymi osobowymi. Zdaniem sądu pierwszej instancji, decydujące znaczenie przy wykładni art. 6 uodo ma prawidłowe zdefiniowanie pojęcia tożsamości osoby fizycznej, które dotyczy zarówno informacji o jej przeszłości, jak i o obecnej sytuacji. Prawidłowe zidentyfikowanie danej osoby dotyczy także przeszłych informacji o określonym człowieku, poprzez które można zdobyć wiedzę o jego tożsamości. W związku z powyższym, ochronie prawnej właściwej dla danych osobowych podlegają również informacje odnoszące się do tego, co dana osoba robiła i kim była w przeszłości.
Orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie jest błędne i powinno zostać uchylone. Dokonana w nim ocena stanu faktycznego oraz wykładnia przepisów prawa materialnego nie uwzględnia szczególnych okoliczności oraz całokształtu rozpoznawanej sprawy administracyjnej.

II.

A/

… Sp. z o.o. brała udział w postępowaniu administracyjnym przed GIODO, stosownie zatem do art. 33 § 1 ppsa, przysługuje jej prawo do wzięcia udziału w postępowaniu sądowo-administracyjnym w charakterze uczestniczki postępowania na prawach strony. Na mocy powołanego przepisu, uczestniczka postępowania ma prawo do przedstawienia w postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym swojego stanowiska oraz zaskarżania wydanych przez sąd rozstrzygnięć.
Sąd orzekający w przedmiocie skargi powinien zatem, przy rozpoznawaniu sprawy, uwzględnić stanowisko oraz zarzuty zgłaszane również przez uczestniczkę postępowania (art. 141 § 4 ppsa). Dopiero zapoznanie się z wszystkimi stanowiskami stron oraz uczestników postępowania pozwala przyjąć, że sąd ma możliwość należytego wyjaśnienia sprawy sądowo-administracyjnej.

B/

Zgodnie z art. 113 § 1 w zw. z art. 133 ppsa, sąd pierwszej instancji może wydać orzeczenie dopiero po dostatecznym wyjaśnieniu sprawy. Na podstawie art. 113 § 1 ppsa przewodniczący wydaje zarządzenie o zamknięciu rozprawy, gdy jego zdaniem sprawa została już dostatecznie wyjaśniona. Ocena spełnienia tych przesłanek nie może być dokonywana w oderwaniu od zasad procesowych, w tym w szczególności zasady prawdy materialnej.¹  Pod pojęciem wyjaśnienia wszystkich wątpliwości sprawy sądowo administracyjnej należy rozumieć nie tylko umożliwienie uczestnikom postępowania przedstawienia swoich stanowisk, lecz również ich należytą i dogłębną analizę.²  Przepis art. 113 § 1 ppsa nie może być rozumiany jako przejaw dyskrecjonalnej władzy sędziowskiej. Zgodnie z tym przepisem przewodniczący może zamknąć rozprawę dopiero w chwili, gdy skład orzekający zapoznał się oraz przeanalizował wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.
Jeżeli zdaniem składu orzekającego, powoływane przez uczestników postępowania, okoliczności nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia powinno to znaleźć odzwierciedlenie w uzasadnieniu.

C/

Mając na względzie przedstawioną w poprzednim punkcie wykładnię art. 113 ppsa, należy dojść do wniosku, że w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji doszło do naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na rozstrzygnięcie.
Sąd pierwszej instancji nienależycie rozpoznał istotę sprawy i w żaden sposób nie odniósł się do przedstawionych przez uczestniczkę postępowania oraz GIODO okoliczności.
Z treści uzasadnienia skarżonego orzeczenia wynika, że sąd w ogóle nie ustosunkował się do przedstawionego przez uczestniczkę postępowania stanowiska dotyczącego wykładni art. 6 ust. 3 uodo.
Wojewódzki Sąd Administracyjny całkowicie pominął, że w niniejszej sprawie istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia nie ma ustalenie, czy informacje o przeszłości określonej osoby mogą być uznane za dane osobowe w rozumieniu art. 6 cyt. ustawy. Nie budzi wątpliwości, że informacje dotyczące przeszłości osoby fizycznej mogą umożliwiać jej identyfikację. Kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy ma odpowiedź na pytanie, czy wykonane przed trzydziestoma laty zdjęcia klasowe, na którym znajduje się skarżący, umożliwia obecnie jego identyfikację, bez konieczności angażowania nadmiernych środków lub czasu. Sąd w ogóle nie wziął pod uwagę, że art. 6 ust. 3 uodo dotyczy informacji, które odnoszą się do określonej osoby fizycznej, jednak mimo to nie są uznawane przez ustawodawcę za dane osobowe, z uwagi na konieczność poniesienia nadmiernych kosztów lub czasu.
Rozpoznając niniejszą sprawę, całkowicie pominięto powyższe zagadnienie, ograniczając się jedynie do krótkiej wzmianki w uzasadnieniu o tym, że uczestniczka postępowania przedstawiła na ten temat obszerny wywód prawny. Należy podkreślić, że Sąd nie miał obowiązku uznawać argumentacji uczestniczki postępowania oraz GIODO za zasadną. Jeżeli jednak przedstawione stanowisko uznano za niezasadne, Sąd powinien był ustosunkować się do tego w uzasadnieniu. Powinien wyraźnie wskazać dlaczego, jego zdaniem przedstawione przez uczestniczkę postępowania argumenty nie zasługiwały na uwzględnienie.
Mając na względzie powyższe okoliczności, należy stwierdzić, że Wojewódzki Sąd Administracyjny wydał orzeczenie, nie rozpoznając należycie istoty sprawy. Nie budzi wątpliwości, że pominięcie powołanych wyżej okoliczności mogło mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie zapadłe w niniejszej sprawie. Pogląd, że zamknięcie rozprawy w sytuacji, gdy sprawa nie została dostatecznie wyjaśniona, stanowi naruszenie przepisów postępowania, o którym mowa w art. 174 pkt 2 ppsa, jest również podzielany przez przedstawicieli doktryny.³  Z tego względu zaskarżone orzeczenie powinno zostać uchylone, a sprawa przekazana wojewódzkiemu sądowi administracyjnemu do ponownego rozpoznania.

III.

A/

O tym, czy Sąd dokonał należytej analizy wszystkich okoliczności sprawy sądowo administracyjnej świadczy między innymi uzasadnienie zapadłego w sprawie orzeczenia. W piśmiennictwie trafnie podkreśla się, że uzasadnienie wyroku ma dawać rękojmię, że sąd pierwszej instancji dołożył należytej staranności przy podejmowaniu rozstrzygnięcia oraz umożliwić sądowi wyższej instancji ocenę, czy sąd niższej instancji trafnie zastosował przesłanki rozstrzygnięcia⁴  powinno zawierać wskazania co do dalszego postępowania w sprawie, co pozwoli zdeterminować dalsze postępowanie administracyjne w sprawie.⁵
Zgodnie z art. 141 § 4 ppsa, uzasadnienie orzeczenia powinno zawierać między innymi podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie. Podkreśla się, że powołanie podstawy prawnej rozstrzygnięcia nie powinno ograniczać się do samego powołania przepisu. Sąd pierwszej instancji powinien w uzasadnieniu przedstawić operację logiczną, jaką przeprowadził sąd, stosując określone normy prawne w rozstrzyganej sprawie. Podobnie nie jest wystarczające ogólnikowe powołanie się na poglądy doktryny.⁶  W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego podkreśla się również, że samo tylko przedstawienie stanowiska strony zawierające jej zarzuty nie jest wystarczające, by uznać, że uzasadnienie wyroku odpowiada treści art. 141 § 4 ppsa. Podkreśla się, że obowiązek należytego wyjaśnienia rozstrzygnięcia wynika z powierzenia sądom administracyjnym sprawowania wymiaru sprawiedliwości w zakresie przewidzianym w art. 1 § 1 ppsa.⁷  Z tego względu naruszenie przez sąd komentowanego przepisu może mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Pod pojęciem rozstrzygnięcia sprawy należy rozumieć nie tylko wydanie orzeczenia w pierwszej instancji, ale zgodnie z zasadą dwuinstancyjności postępowania sądowo-administracyjnego. Dopiero prawidłowa ocena danej sprawy administracyjnej przez sądy obu instancji, pozwala przyjąć, że należycie skontrolowano działania administracji publicznej. Z tego względu, sąd, sporządzając uzasadnienie swojego wyroku, powinien umożliwić Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu dokonanie prawidłowej oceny zaskarżonego wyroku. W związku z powyższym, naruszenie przez sąd pierwszej instancji art. 141 § 4 ppsa, zawsze stanowi naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.⁸

B/

Poczynione w poprzednim punkcie uwagi prowadzą do wniosku, że sąd pierwszej instancji sporządził uzasadnienie skarżonego orzeczenia z naruszeniem przepisów art. 141 § 4 ppsa. Wobec twierdzeń GIODO oraz uczestniczki postępowania, że informacje na temat skarżącego nie są danymi osobowymi z uwagi okoliczności powołane w art. 6 ust. 3 uodo, sąd pierwszej instancji powinien w uzasadnieniu wyraźnie określić dlaczego jego zdaniem wskazane w art. 6 ust. 3 uodo nie zostały spełnione.
W niniejszej sprawie poruszono problem wykładni art. 6 ust. 3 uodo. Z tego względu, Sąd powinien był w uzasadnieniu poruszyć to właśnie zagadnienie. Tymczasem z treści uzasadnienia wynika, że sąd całkowicie pominął problem wykładni tego przepisu. Z tego względu niemożliwym jest dokonanie przez Naczelny Sąd Administracyjny prawidłowej oceny merytorycznego rozstrzygnięcia. Podobnie uczestniczka postępowania nie ma możliwości należytego zapoznania się z rozumowaniem sądu pierwszej instancji.

C/

Sąd pierwszej instancji, uchylając zaskarżoną decyzję nie wydał również w należyty sposób niezbędnych wskazówek co do kierunku dalszego prowadzenia postępowania administracyjnego. Zawarte w skarżonym wyroku informacje co do tego, że organ powinien merytorycznie rozpoznać wniosek skarżącego o ponowne rozpoznanie sprawy, nie mogą być uznane za należyte poinformowanie o którym mowa w art. 141 § 4 ppsa. W piśmiennictwie bezspornym jest, że należyta informacja co do kierunku dalszego postępowania administracyjnego powinny odnosić się zarówno do wykładni prawa materialnego jak i przepisów postępowania administracyjnego.⁹ Sąd powinien wyjaśnić, jakie okoliczności organ powinien wziąć pod uwagę przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Wojewódzki Sąd Administracyjny nie sprecyzował, dlaczego postępowanie administracyjne powinno toczyć się od chwili złożenia wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy. Skarżący wnosił o uchylenie obu wydanych w jego sprawie decyzji. Sąd nie określił, czy wydana w pierwszej instancji decyzja jest zgodna z przepisami normującymi ochronę danych osobowych. Prawidłowo sporządzone uzasadnienia w przedmiotowej sprawie powinno również wskazywać dlaczego sąd nie skorzystał ze swoich uprawnień przewidzianych w art. 135 ppsa, zwłaszcza, że skarżący wnosił właśnie o uchylenie obu zapadłych w sprawie decyzji.
W ramach wskazówek co do kierunku dalszego postępowania administracyjnego, uzasadnienie powinno również określać sposób, w jaki GIODO powinien interpretować przepisy art. 6 ust. 3 uodo i powołane w nim przesłanki nadmiernych kosztów oraz czasu.¹⁰
Zgodnie z ugruntowanym poglądem w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, lakoniczne i ogólnikowe uzasadnienie wyroku uchylającego decyzję administracyjną, pozbawiające stronę informacji o przesłankach rozstrzygnięcia a organ także wskazówek co do kierunku dalszego prowadzenia postępowania administracyjnego narusza prawo.¹¹

D/

Naruszenie przepisów postępowania polegające na sporządzeniu uzasadnienia wyroku z naruszeniem art. 141 § 4 ppsa powinno być odróżnione od sytuacji o której mowa w art. 184 ppsa.
Zgodnie z powołanym przepisem sąd drugiej instancji może oddalić skargę kasacyjną w przypadku, gdy mimo błędnego uzasadnienia wyrok odpowiada prawu. W przeciwieństwie do art. 141 § 4 ppsa, art. 184 ppsa dotyczy wyłącznie nienależytej oceny prawnej analizowanego stanu faktycznego.
W tej sprawie, sąd pierwszej instancji naruszył natomiast art. 141 § 4 ppsa polegające na nienależytym przedstawieniu wszystkich przedstawionych w sprawie stanowisk. Na skutek sporządzenia uzasadnienia z naruszeniem art. 141 § 4 ppsa, Sąd drugiej instancji nie ma w ogóle możliwości należytego zapoznania się z całokształtem sprawy sądowo-administracyjnej. Ta okoliczność, w przeciwieństwie do sytuacji, o której mowa w art. 184 ppsa, powinna prowadzić – zgodnie z art. 185 § 1 ppsa – do uchylenia skarżonego orzeczenia.

IV.

A/

Za dane osobowe w rozumieniu art. 6 ust. 1 uodo uważa się wszelkie informacje dotyczące identyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. Powyższa zasada została skonkretyzowana w ust. 2 i 3 powołanego przepisu. Do kategorii informacji umożliwiających identyfikację osoby fizycznej zalicza się w szczególności: numer identyfikacyjny oraz inne specyficzne czynniki określające jej cechy fizyczne, fizjologiczne, umysłowe, ekonomiczne, kulturowe lub społeczne (art. 6 ust. 2 uodo). Bez znaczenia jest, czy identyfikacja osoby jest możliwa na podstawie jednej bądź kilku wzajemnie się uzupełniających informacji.  Wyliczenie informacji, o którym mowa w art. 6 ust. 2 uodo ma jedynie przykładowy charakter. O tym, czy określone informacje w sposób dostateczny identyfikują tożsamość osoby fizycznej, decydują zawsze konkretne okoliczności faktyczne.¹³
Powyższa uwaga odnosi się także do oceny przydatności określonych informacji dla identyfikacji osoby fizycznej. Nierzadko prościej ustalić tożsamość osoby za pomocą informacji, które nie dotyczą jej bezpośrednio (np. adres, wiek, numer dowodu osobistego), niż w sytuacji, gdy dysponuje się wyłącznie jej imieniem i nazwiskiem. W przypadku, gdy kilka osób posiada to samo nazwisko, ustalenie tożsamości za pomocą wyłącznie tego rodzaju informacji, będzie prawie niemożliwe. W takich okolicznościach, koniecznym jest skorzystanie z informacji dodatkowych. Powyższa uwaga nie ogranicza się do tzw. popularnych nazwisk.¹⁴  W piśmiennictwie do danych, które nie dotyczą bezpośrednio osoby fizycznej, lecz umożliwiających identyfikację zalicza się spisy dłużników spółdzielni mieszkaniowych. Zamiast nazwisk dłużników, zawierają wyłącznie numery zajmowanych przez nich lokali, mimo to umożliwiają one stosunkowo prostą i pewną identyfikację osoby dłużnika.¹⁵
Dotychczasowe rozważania prowadzą do wniosku, że w świetle art. 6 ust. 1 i 2 uodo nie można z góry, w oderwaniu od okoliczności faktycznych, ustalić, które informacje (np. nazwisko, imię, wizerunek) pozwolą ustalić tożsamość osoby fizycznej. Wyjątkiem od powyższej reguły jest praktycznie tylko kod genetyczny danej osoby.¹⁶  W pozostałych przypadkach identyfikacja będzie zawsze wymagała skorzystania z kilku źródeł informacji. Informacjami dodatkowymi, umożliwiającymi identyfikację, mogą być np. zdjęcia, adres, wiek czy nawet dane dotyczące jego krewnych (np. imiona rodziców).
O przydatności poszczególnych informacji na potrzeby identyfikacji osoby fizycznej decydują różne czynniki. Do podstawowych zalicza się częstotliwość ich aktualizacji. Możliwe jest ustalenie tożsamości osoby fizycznej na podstawie nieaktualnego adresu, dowodu osobistego, czy zdjęcia. Jednak identyfikacja na ich podstawie będzie trudniejsza niż identyfikacja za pomocą aktualnych informacji.

B/

Z uwagi na szeroki zakres przedmiotowy art. 6 ust. 1 uodo koniecznym było wprowadzenie niezbędnych ograniczeń kręgu informacji, które powinny być objęte przewidzianą prawem ochroną. Obiektywnie, każda informacja dotycząca danej osoby fizycznej umożliwia jej identyfikację. Jednak w przypadku niektórych kategorii informacji, określenie tożsamości osoby fizycznej wiąże się z koniecznością poczynienia znacznych nakładów związanych z koniecznością użycia technik niedostępnych dla ogółu społeczeństwa. W tej sytuacji, rodzi się wątpliwość, czy tak szerokie rozumienie danych osobowych jest konieczne ze względu na cele prawnej ochrony danych osobowych.¹⁷
Publicznoprawna ochrona danych osobowych realizuje szeroko pojętą ochronę życia prywatnego obywateli.¹⁸  Dlatego, w jej ramach, ustawodawca nakłada na podmioty administrujące danymi osobowymi szereg obowiązków (np. art. 36 – 39 uodo). Zbyt szerokie ujęcie danych osobowych prowadzić może do nakładania na administratorów obowiązków, które są nie tylko zbędne z punktu widzenia ochrony podstawowych praw i wolności, lecz również niewykonalne. W przypadku, gdy informacja umożliwia identyfikację dopiero przy użyciu środków dostępnych jedynie dla wąskiej grupy ludzi, bezcelowe jest obejmowanie ich regulacjami o randze ustawowej. Ryzyko naruszenia danych osobowych przez przeciętnych uczestników obrotu jest w takich sytuacjach znikome.
Z uwagi na powyższe okoliczności dąży się do ograniczenia zakresu przedmiotowego pojęcia danych osobowych. Na gruncie prawa polskiego takie postulaty były zgłaszane jeszcze w czasie obowiązywania uodo w jej brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 25 sierpnia 2001 roku.¹⁹  Dopiero na podstawie powołanej ustawy znalazły swoje odzwierciedlenie w dodanym art. 6 ust. 3 uodo. Zgodnie z nim: „informacji nie uważa się za umożliwiającą określenie tożsamości osoby, jeżeli wymagałoby to nadmiernych kosztów, czasu lub działań”.
Poprzednia definicja wprost nawiązywała do art. 2 pkt 1) Konwencji nr 108 Rady Europy z dnia 28 stycznia 1981 roku dotyczącej ochrony osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych. Treść art. 6 ust. 1 uodo, stanowi niemal dosłowne tłumaczenie powołanego przepisu konwencji. Mimo tak szerokiego ujęcia danych osobowych na gruncie powołanej Konwencji, widoczne są wyraźne dążenia do ograniczeń pojęcia danych osobowych. Z Rekomendacji Komitetu Ministrów Rady Europy nr (91) 19 z dnia 13 września 1990 roku wynika, że obecny art. 6 ust. 3 uodo stanowi wyraźne nawiązanie do punktu 1.2. zd. 2 Rekomendacji (Osoba fizyczna nie może być uznana za „identyfikowalną” jeżeli jej identyfikacja wymaga nierozsądnych nakładów czasu, kosztów lub wysiłku ludzkiego)²⁰ . W ten sam sposób pojęcie informacji definiuje Rekomendacja Komitetu Ministrów Rady Europy nr (90) 10 z dnia 9 września 1991 roku (pkt. 1.3. zd. 2).
Należy również podkreślić, że dokonana w 2001 roku nowelizacja art. 6 uodo miała na celu dostosowanie polskiej regulacji do treści przepisów Dyrektywy 95/46/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 roku w sprawie ochrony osób w związku z przetwarzaniem danych osobowych oraz swobodnego przepływu takich danych.²¹  Powyższa okoliczność prowadzi do wniosku, że obecne brzmienie art. 6 uodo, wraz z ograniczeniem o którym mowa w art. 6 ust. 3 uodo jest zgodne z treścią oraz podstawowymi założeniami Dyrektywy 95/46/EC.

C/

Informacja nie umożliwia określenia tożsamości, jeżeli wymagałoby nadmiernych kosztów, czasu lub działań (art. 6 ust. 3 uodo). Brzmienie cytowanego przepisu przesądza, że takie informacje nie stanowią, w rozumieniu art. 6 ust. 1 uodo, danych osobowych.
Ustalenie, kiedy konkretnie można mówić o konieczności poniesienia nadmiernych kosztów, czasu lub działań w rozumieniu art. 6 ust. 3 uodo, należy przede wszystkim do kompetencji GIODO i sądów administracyjnych. W dotychczasowym orzecznictwie tych organów nie zagadnienie to nie było poruszane. W piśmiennictwie jako przykład informacji umożliwiających identyfikację, bez konieczności ponoszenia nadmiernych kosztów, podaje się wspomniane już listy lokatorów.²²
W polskim piśmiennictwie podnosi się, iż ocena nadmierności działań powinna uwzględniać rzeczywisty a nie deklarowany przez administratora, stan rzeczy. W przeciwnym wypadku art. 6 ust. 3 uodo umożliwiałby administratorowi odmowę wykonywania określonych obowiązków pod pretekstem wysokich kosztów.²³
Ocena czy określenie tożsamości wymaga nadmiernych nakładów powinna uwzględniać możliwości techniczne dostępne w czasie przetwarzania danych osobowych.²⁴  Bezspornym jest, że za informacje, których uzyskanie wymaga poczynienia nadmiernych nakładów nie uważa się informacji, które można uzyskać w zwykłej i dozwolonej drodze.²⁵  W związku z powyższym, gdy ustalenie tożsamości wymaga użycia środków niedostępnych dla przeciętnego uczestnika obrotu prawnego, należy je uznać za objęte zakresem art. 6 ust. 3 uodo. Postulat oceny określonych informacji w oparciu o wzorzec przeciętnego uczestnika obrotu był zgłaszany jeszcze w okresie poprzedzającym nowelizację art. 6 uodo.²⁶  Dokonana w 2001 roku, nowelizacja art. 6 uodo tylko potwierdziła zasadność przedstawionego stanowiska doktryny.

D/

Do podobnych wniosków prowadzi wykładnia prawnoporównawcza. Przedstawione w poprzednim punkcie kryteria oceny nadmierności nakładów pokrywają się z kryteriami stosowanymi na gruncie niemieckiej ustawy o ochronie danych osobowych (Bundesdatenschutz Gesetz, dalej: „BDSG”).
Zgodnie z § 3 ust. 1 BG²⁷  stanowi, że danymi osobowymi są „informacje dotyczące stosunków osobistych lub rzeczowych (sachliche) określonej bądź możliwej do określenia osoby fizycznej.”²⁸  Powyższa definicja, podobnie jak na gruncie polskiej ustawy o ochronie danych osobowych nie może być interpretowana rozszerzająco.
W niemieckim piśmiennictwie podkreśla się jednak, że możliwość identyfikacji osoby fizycznej w rozumieniu § 3 ust. 1 BDSG nie może być utożsamiana z obiektywną możliwością identyfikacji. Zwraca się uwagę, że ocena informacji dotyczącej osoby fizycznej powinna, poza okolicznościami faktycznymi, uwzględniać takie czynniki, jak: aktualnie dostępne możliwości techniczne oraz określony stopień wiedzy i umiejętności.²⁹
Nieporównywalnie łatwiej jest zidentyfikować osobę fizyczną na podstawie jej archiwalnych fotografii, przy użyciu specjalistycznych programów komputerowych niż przy zastosowaniu tych standardowych ogólnodostępnych. Podobnie w powołanym przykładzie inaczej należy oceniać możliwości oraz umiejętności identyfikacji osoby fizycznej przez podmioty zaliczające się do kręgu najbliższych znajomych lub krewnych, a inaczej gdy identyfikacja dokonywana jest przez osoby trzecie.³⁰
Powyższe uwagi powinny znaleźć zastosowanie również przy wykładni art. 6 uodo. Zarówno polska, jak i niemiecka regulacja dotycząca ochrony danych osobowych była tworzona w oparciu o Konwencję nr 108 oraz Dyrektywę 95/46/WE. Stąd też koniecznym jest interpretowanie powołanych regulacji zgodnie z postanowieniami konwencji.

E/

Uwzględniając charakter zgromadzonych informacji oraz dostępne przeciętnym użytkownikom portalu … oprogramowanie, ustalenie tożsamości Skarżącego wiąże się z nadmiernymi trudnościami w rozumieniu art. 6 ust. 3 uodo. W związku z powyższym, zgromadzone na stronie informacje nie stanowią danych osobowych w rozumieniu art. 6 ust. 1 uodo.
Aktualnie dostępne systemy przeszukiwania zawartości stron internetowych oraz zgromadzone na stronie informacje na temat skarżącego nie pozwalają przeciętnym uczestnikom obrotu na ustalenie tożsamości skarżącego.
Zebrany w postępowaniu przed GIODO materiał dowodowy wskazuje, że umieszczone na stronie internetowej informacje dotyczące skarżącego to: wizerunek, imię oraz nazwisko. Zdjęcie na którym znajduje się skarżący jest zdjęciem grupowym, które zostało wykonane trzydzieści lat temu. Informacje dotyczące imienia i nazwiska skarżącego znajdują się w jednym z komentarzy do zdjęcia.
Istniejący obecnie na stronie internetowej www.nasza-klasa.pl system wyszukiwania danych nie pozwala na przeszukiwanie treści komentarzy do zamieszczonych zdjęć. Obecnie system obsługi strony umożliwia wyłącznie wyszukiwanie użytkowników. Można ich przeszukiwać według różnych kryteriów, takich jak: imię, nazwisko, miejsce zamieszkania itd. Jednak, nie można wyszukać konkretnych wyrazów bądź całych fraz, jeżeli znajdują się one w treści komentarzy do zdjęć, czy wypowiedzi na forach. Podobnie, stosując standardowe wyszukiwarki internetowe (np. www.google.pl) niemożliwe jest zlokalizowanie przedmiotowych informacji. Uzyskanie dostępu do zgromadzonych na portalu informacji jest dla przeciętnego użytkownika Internetu zadaniem niewykonalnym.
Pozyskanie wspomnianych informacji wymaga dysponowania wiedzą na temat wieku, miejsca zamieszkania oraz szkoły podstawowej, do jakiej uczęszczał skarżący. Dopiero posiadając powyższe informacje dodatkowe, możliwym jest pozyskanie zgromadzonych na stronie internetowej danych.
Inaczej należałoby oceniać sytuację, gdyby skarżący był zarejestrowanym użytkownikiem i jego profil zostałby połączony z zamieszczonym na stronie zdjęciem, za pomocą tzw. „pinezek”. Oferowana przez administratora portalu, usługa „Pinezki” polega na połączeniu profilu użytkownika z określonym zdjęciem. Tak, iż możliwym jest bezpośrednie przejście na profil zaznaczonego „pinezką” użytkownika. Skarżący jednak nie jest użytkownikiem portalu …, stąd też taka sytuacja ma charakter czysto teoretyczny.
Podsumowując, należy stwierdzić, że twierdzenia jakoby zamieszczone informacje pozwalały nieograniczonemu kręgowi osób określić tożsamość skarżącego, nie znajdują uzasadnienia w okolicznościach faktycznych.

F/

Podobnie, ustalenie aktualnego wizerunku skarżącego na podstawie zgromadzonych informacji tj. zdjęcia sprzed trzydziestu lat oraz imienia i nazwiska, wymaga zaangażowania znacznych środków finansowych oraz technicznych niedostępnych dla przeciętnego użytkownika portalu.
Bazując jedynie na podstawie powyższych informacji, niemożliwym jest ustalenie obecnego wizerunku skarżącego, bez posłużenia się specjalistycznymi programami komputerowymi. Okoliczność, że informacje z portalu sugerują, że skarżący mieszka w Warszawie i ma około czterdziestu lat, nie stanowią samodzielnej podstawy dla jego identyfikacji. W toku postępowania administracyjnego ustalono, że na samym portalu znajduje się kilka osób posługujących się tym samym imieniem i nazwiskiem co skarżący.
Osoby te również mieszkają w Warszawie. Należy również zwrócić uwagę, że sama informacja, że skarżący uczęszczał do jednej z warszawskich szkół, może ograniczać krąg poszukiwań do Warszawy, miasta w którym mieszka blisko dwa miliony ludzi.
Podsumowując, zgromadzone na stronie internetowej informacje o skarżącym nie pozwalają na ustalenie jego tożsamości, bez zaangażowania nadmiernych działań oraz kosztów. Z tego względu informacje nie mogą stanowić danych osobowych w rozumieniu art. 6 ust. 1 uodo.

G/

Uczestniczka postępowania nie kwestionuje, że informacje dotyczące przeszłości określonej osoby fizycznej mogą być uznane za dane osobowe w rozumieniu art. 6 uodo. Sąd pierwszej instancji, wydając zaskarżone orzeczenie powinien jednak kierować się okolicznościami konkretnego stanu faktycznego. Przykładowo, nie można utożsamiać informacji o przeszłości określonej osoby fizycznej pochodzących sprzed trzydziestu lat z informacjami pochodzącymi sprzed pięciu lat. Obie informacje dotyczą tożsamości osoby fizycznej, jednak nieporównanie prostsze jest ustalenie tożsamości osoby fizycznej w przypadku, gdy informacje pochodzą sprzed pięciu lat. Zamieszczone na stronie internetowej … zdjęcie, zostało wykonane, gdy skarżący miał około czternaście lat. Obecnie jest dojrzałym mężczyzną. Nie ma wątpliwości, że w ciągu trzydziestu lat zmieniły się jego rysy twarzy do tego stopnia, że ustalenie jego aktualnej tożsamości na podstawie zdjęcia klasowego, nie może być dokonane bez użycia nadmiernych środków. Konieczność użycia nadmiernych środków potwierdza także fakt, że dostępne obecnie systemy wyszukiwania informacji w Internecie nie umożliwiają zlokalizowania wymienionych informacji poprzez proste podanie imienia i nazwiska Wojciecha T. Dostęp do zgromadzonych na stronie informacji o Wojciechu T. może być wyłącznie przypadkowy.
Z tego względu, w niniejszej sprawie konieczne było oddalenie skargi Wojciecha T. i zastosowanie przez Sąd art. 151 w związku z art. 6 ust. 3 ppsa. Nie budzi wątpliwości, że sąd pierwszej instancji uchylając zaskarżoną decyzję naruszył prawo materialne, błędnie stosując art. 6 ust. 3 uodo w związku z art. 145 § 1 pkt 1 lit a i c ppsa. Prawidłowe zastosowanie w niniejszej sprawie prawa materialnego powinno bowiem prowadzić do wydania orzeczenia oddalającego skargę.

V.

Od niniejszej skargi kasacyjnej został uiszczony wpis w kwocie 100,00 złotych. Zgodnie z § 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 roku w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi, od skargi kasacyjnej pobiera się wpis w kwocie odpowiadającej połowie wpisu należnego od skargi w wysokości nie mniejszej niż 100,00 złotych. Zgodnie z § 2 ust. 6 powołanego rozporządzenia, od skargi na decyzję GIODO pobiera się wpis stały w kwocie 200,00 złotych.
W związku z powyższym w niniejszej sprawie wpis sądowy od skargi kasacyjnej wynosi 100,00 złotych.
Mając na względzie powyższe, wnoszę i wywodzę jak na wstępie




/adwokat Tomasz Guzek/


Załączniki:
1. dowód uiszczenia wpisu w kwocie 100,00 złotych,
2. dwa odpisy skargi kasacyjnej

Przypisy:
¹ Por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 stycznia 2006 roku, sygn. akt: II OSK 470/05, LEX nr 206491,
² W piśmiennictwie akcentuje się, że zamknięcie rozprawy powinno nastąpić po rozpoznaniu złożonych przez strony wniosków – B. Dauter, Metodyka pracy sędziego sądu administracyjnego, Warszawa 2009, s. 347.
³ J. P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2006, uwagi do art. 113 ppsa, teza 5, LexPolonica,
⁴ Zob. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 stycznia 2008 roku, I FSK 142/07, LEX nr 462963, por. także: T. Woś [w:] T. Woś, H. Knysiak – Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2005, s. 451
⁵ por. T. Woś, Prawo…, s. 451,
⁶ T. Woś, Prawo…, s. 452 – 453,
⁷ Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 stycznia 2008 roku, I FSK 142/07, LEX nr 462963,
⁸ W literaturze trafnie podnosi się, że uzasadnienie nie spełniające wymogów przewidzianych w art. 141 § 4 ppsa potwierdza, że w rzeczywistości nie miała miejsca kontrola skarżonego aktu z obowiązującym prawem, więcej na ten temat: B. Dauter, Metodyka…, Warszawa 2009, s. 431,
⁹ B. Dauter, Metodyka…, s. 440 – 441,
¹⁰ B. Dauter, Metodyka…, Warszawa 2009, s. 442,
¹¹ Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 31 maja 2004 roku, sygn. akt: FSK 119/04, LEX nr 129871, Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 stycznia 2008 roku, sygn. akt: I FSK 142/07, LEX nr 462963,
¹² tak: R. Barta [w:] R. Barta, P. Fajgielski, R. Markiewicz, Ochrona danych osobowych. Komentarz, Kraków 2007, s. 344,
¹³ A. Drozd, Ustawa o ochronie danych osobowych. Komentarz, wzory pism i przepisy, Warszawa 2007, s. 44 – 45
¹⁴ zob. R. Barta [w;] R. Barta, P. Fajgielski, R. Markiewicz, Ochrona danych osobowych… s. 354 – 355,, por. także na gruncie niemieckiej ustawy o ochronie danych osobowych: U. Dammann [w:] S. Simitis (Hrsg.) Kommentar zum Bundesdatenschutzgesetz, Baden Baden 2003, s. 233,
¹⁵ zob. G. Sibiga, Nowelizacja ustawy o ochronie danych osobowych, Monitor Prawniczy 2001, nr 23, s. 1153 – 1158
¹⁶ R. Barta [w:] R. Barta, P. Fajgielski, R. Markiewicz, Ochrona danych osobowych… s. 344
¹⁷ U. Dammann [w:] S. Simitis (Hrsg.) Kommentar…, s. 234
¹⁸ zob. także motyw 10 Dyrektywy 95/46/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 roku w sprawie ochrony osób w związku z przetwarzaniem danych osobowych oraz swobodnego przepływu takich danych (Dz. Urz.WE L 281 , 23/11/1995 P. 0031 – 0050): „Celem krajowych przepisów prawa dotyczących przetwarzania danych osobowych jest ochrona podstawowych praw i wolności, szczególnie prawa do prywatności, które zostało uznane zarówno w art. 8 Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz w zasadach ogólnych prawa wspólnotowego; z tego powodu zbliżanie przepisów prawa nie powinno wpłynąć na zmniejszenie ochrony, jaką gwarantują, lecz przeciwnie, musi dążyć do zapewnienia jak najwyższego stopnia ochrony we Wspólnocie.”
¹⁹ zob. J. Barta, R. Markiewicz, Ochrona danych osobowych. Komentarz. Kraków 2001, s. 288 – 289
²⁰ W wersji oryginalnej: “An individual shall not be reagarded as „identifiable” if the identification recuires an unreasonable amount of time, cost, manpower”
²¹ Zob. Uzasadnienie projektu ustawy z dnia 25 lipca 2001 roku o zmianie ustawy o ochronie danych osobowych,
²² tak: G. Sibiga Nowelizacja ustawy…
²³ tak: A. Mednis, Uwagi na temat ustawy z dnia 25 lipca 2001 roku o zmianie ustawy o ochronie danych osobowych, po poprawkach Senatu, Ochrona Danych Osobowych, wrzesień 2001, nr 18
²⁴ A. Drozd, Ustawa o ochronie danych osobowych…, s. 52
²⁵ Wyrok SN z dnia 5 września 2001 roku, I CKN 1159/00, OSN 2002, nr 5, poz. 67, cyt. za A. Drozd, Ustawa o ochronie…, s. 52
²⁶ zob. J. Barta, R. Markiewicz, Ochrona danych osobowych. Komentarz. Kraków 2001, s. 288 – 289
²⁷ odpowiednik art. 6 ust. 1 uodo.
²⁸ Personenbezogene Daten sind Einzelangaben über persönliche oder sachliche Verhältnisse einer bestimmten oder bestimmbaren natürlichen Person (Betroffener).
²⁹ U. Dammann [w:] S. Simitis (Hrsg.) Kommentar…, s. 236
³⁰ U. Dammann [w:] S. Simitis (Hrsg.) Kommentar…, s. 235

Materiał archiwalny oparty o przepisy prawa obowiązujące w dniu jego sporządzenia. Adwokacka Spółka Partnerska Grzybkowski Guzek Jackowski nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywane treści.